Σακχαρώδης Διαβήτης: Πώς επηρεάζει τα κάτω άκρα 

Ο σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ) είναι μια μεταβολική, χρόνια ασθένεια η οποία χαρακτηρίζεται από τη μερική ανεπάρκεια (Τύπος 2) ή την ολική έλλειψη (Τύπος 1) ινσουλίνης στον ανθρώπινο οργανισμό. Η ινσουλίνη είναι πρωτεΐνη που παράγεται στο πάγκρεας και ρυθμίζει τα επίπεδα της γλυκόζης στο σώμα μας.

Η γλυκόζη προέρχεται από διάφορες τροφές που τρώμε, κυρίως από τους υδατάνθρακες, και αποτελεί την κύρια πηγή ενέργειας για το ανθρώπινο σώμα, αφού συμβάλλει στην εκτέλεση των διαφόρων δραστηριοτήτων μας. Η μη ικανοποιητική έκκριση της ινσουλίνης οδηγεί σε διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, των λιπιδίων και των πρωτεϊνών. Ως αποτέλεσμα του λανθασμένου τρόπου λειτουργίας της ινσουλίνης, η γλυκόζη δεν εισέρχεται στα κύτταρα για την σωστή λειτουργία τους και παραμένει στο αίμα μας με αποτέλεσμα την αύξηση του σακχάρου.

Ο ΣΔ ομαδοποιείται σε δύο τύπους:

·         Τύπος 1 (ινσουλινοεξαρτώμενος τύπος) και

·         Τύπος 2 (μη ινσουλινοεξαρτώμενος τύπος)

Ο Τύπος 1 παρουσιάζεται κυρίως σε άτομα κάτω των 35 ετών και η διάγνωσή του γίνεται άμεσα μέσα σε λίγες μέρες, αφού τα συμπτώματά του είναι εμφανή (αδικαιολόγητη κούραση, πολυουρία, έντονη δίψα, απώλεια βάρους εξαιτίας του ότι η γλυκόζη αφοδεύεται μέσω των ούρων και δεν παραμένει στα κύτταρα). Ο Τύπος 2 εμφανίζεται πιο συχνά σε άτομα άνω των 35 ετών και είναι πιο ύπουλος από τον Τύπο 1, αφού τα συμπτώματά του δεν είναι τόσο εμφανή τον πρώτο καιρό. Τα κύρια χαρακτηριστικά του Τύπου 2 είναι η αντίσταση στην ινσουλίνη, η παχυσαρκία και η υπεργλυκαιμία.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), το 3% του παγκόσμιου πληθυσμού πάσχει από ΣΔ ενώ το ποσοστό αυτό υπολογίζεται να διπλασιαστεί μέχρι το 2030. Πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι στην Κύπρο το ποσοστό των ατόμων με διαβήτη ανέρχεται περίπου στο 10% του πληθυσμού, ενώ ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι το 1-3% των ατόμων με διαβήτη δεν γνωρίζει ότι έχει διαβήτη. Η διάγνωση γίνεται 4-7 χρόνια μετά την εμφάνιση του διαβήτη. Σημαντικό είναι επίσης ότι στην Κύπρο υπάρχουν 200 ακρωτηριασμοί κάτω άκρων ετησίως εξαιτίας του Διαβήτη.

Οι επιπλοκές του ΣΔ περιλαμβάνουν καρδιαγγειακά νοσήματα (π.χ στεφανιαία νόσος, εγκεφαλικά επεισόδια, αθηροσκλήρωση), νεφροπάθειες, υπέρταση, έλλειψη παλμών στα πόδια, νευροπάθειες και αμφιβληστροειδοπάθειες (βλάβη στην όραση).

Μία από τις κυριότερες επιπλοκές που έχει ο διαβήτης είναι τα κυκλοφοριακά και νευρολογικά προβλήματα που προκαλεί στα κάτω άκρα.  Σημαντικό είναι το γεγονός ότι κάθε 30 δευτερόλεπτα ακρωτηριάζεται ένα πόδι παγκοσμίως εξαιτίας του μη ελεγχόμενου διαβήτη. Οι διαβητικοί ασθενείς πρέπει να ελέγχουν καθημερινά τα πόδια τους και να ενημερώνουν το γιατρό τους για οποιαδήποτε αλλαγή. Σκοπός είναι να κρατήσουν τα πόδια τους σε υγιές επίπεδο και σε άριστη λειτουργικότητα. Ο ανεξέλεγκτος διαβήτης μπορεί να οδηγήσει σε  νευροπάθειες και ισχαιμία που καθιστούν το πόδι σε ψηλό ρίσκο για δημιουργία έλκους. Η σωστή διατροφή, η καθημερινή άσκηση (όπως το περπάτημα) και ο καθημερινός έλεγχος του σακχάρου αποτελούν τον κύριο άξονα για την αποτροπή διαφόρων επιπτώσεων του διαβήτη.

Ο ποδίατρος- ποδολόγος θα εξετάσει την κυκλοφορία του αίματός σας και αν πάσχετε από οποιαδήποτε μορφή νευροπάθειας. Υπάρχουν 4 μορφές νευροπάθειας:

·         η αισθητική, η οποία προκαλεί μειωμένη αίσθηση στα πόδια,

·         η οξεία επώδυνη, κατά την οποία παρουσιάζονται έντονοι πόνοι στα πόδια με δερματική υπερευαισθησία,

·         η αυτόνομη νευροπάθεια, όπου υπάρχει έντονη ξηροδερμία και απώλεια της ποιότητας των νυχιών, και

·         η κινητική νευροπάθεια, κατά την οποία οι μυς και οι τένοντες αποδυναμώνονται.

Ο λόγος κατά τον οποίο τα κάτω άκρα επηρεάζονται πιο εύκολα είναι γιατί τα αγγεία και οι νεύρες στην περιοχή αυτή είναι μικρότερα σε σχέση με τις αρτηρίες και τις νεύρες που περιβάλλουν τα υπόλοιπα ζωτικά όργανα του σώματός μας. Κατά την επίσκεψη του ασθενούς στον ποδίατρο- ποδολόγο, αυτός θα καθορίσει σε ποια κατηγορία κινδύνου βρίσκεται:

α) πόδι χαμηλού κινδύνου,

β) πόδι σε κίνδυνο (νευροπάθεια, απόντες σφυγμοί ), ή

γ) πόδι σε ψηλό κίνδυνο (ισχαιμία, ιστορικό έλκους και ακρωτηριασμού).

Η άγνοια είναι αυτή που οδηγεί τις περισσότερες φορές σε δυσάρεστα αποτελέσματα όπως είναι ο ακρωτηριασμός. Εάν νιώθετε ότι τα πόδια σας «καίνε», ή έχετε την αίσθηση μυρμηγκιάσματος στα κάτω άκρα, υπερευαισθησία στο άγγιγμα, παραμορφώσεις στα πόδια και στα δάκτυλα, πόνο κατά τη διάρκεια ξεκούρασης, αλλαγή χρώματος στα πόδια και ιδιαίτερα στα δάκτυλα τότε πρέπει να επισκεφθείτε άμεσα τον γιατρό σας ή τον ποδίατρο-ποδολόγο για άμεση βοήθεια.

Απλές συμμορφώσεις των ασθενών στην καθημερινή τους ζωή βοηθάει στο να κρατήσουν τα επίπεδα του διαβήτη τους χαμηλά με πιο λίγες επιπλοκές. Βρετανική έρευνα έδειξε ότι οι άνθρωποι που περπατούν ή χρησιμοποιούν ποδήλατο για να μεταβούν στην δουλειά τους ή για να καλύψουν μικρές αποστάσεις έχουν 40% λιγότερες πιθανότητες να προσβληθούν από διαβήτη. Επίσης, η ίδια έρευνα παρουσίασε το 17% των ανθρώπων που περπατάνε καθημερινά να έχουν λιγότερες πιθανότητες για υπέρταση. Γενικά, το περπάτημα και η άσκηση έχουν μεγάλα οφέλη στη ζωή μας.

Τέλος, σημαντικό είναι να ελέγχουμε τα πόδια μας κάθε βράδυ και το πρωί πριν φορέσουμε τα παπούτσια μας να εξετάζουμε τα υποδήματά μας για τυχόν μικροαντικείμενα μέσα σε αυτά. Σε περίπτωση μικροτραυματισμού ενεργήστε άμεσα, ξεπλένοντας την πληγή και καλύπτοντάς την με αποστειρωμένη γάζα. Εάν η πληγή δεν κλείνει, ειδοποιήστε το γιατρό σας. Προτιμήστε τα υποδήματά σας να είναι άνετα χωρίς να πιέζουν και να παραμορφώνουν τα πόδια σας. Αποφεύγετε να κόβετε τα νύχια σας ή να αφαιρείται κάλους μόνοι σας. Επίσης, μην περπατάτε ποτέ με γυμνά πόδια. Τέλος, συνίσταται να επισκέπτεστε τον ποδίατρο- ποδολόγο σας μία φορά το χρόνο για γενική εξέταση.