Ρευματοπάθειες

Οι ρευματοπάθειες αναφέρονται στις παθήσεις που περιγράφουν πόνους στα οστά, στις αρθρώσεις και στους μυς, όπως είναι τα αρθριτικά προβλήματα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο «ρευματισμός» είναι ο Έλληνας ιατρός Γαληνός, ο οποίος πίστευε ότι οι παθήσεις των αρθρώσεων οφείλονται σε διαταραχή της κίνησης ενός εκ των τεσσάρων χυμών του ανθρώπινου οργανισμού (αίμα, φλέγμα, κίτρινη και μέλαινα χολή). Οι ρευματοπάθειες οφείλονται σε μία χρόνια φλεγμονή του συνδετικού ιστού, η οποία οδηγεί στην εμφάνιση της χρόνιας αρθρίτιδας. Οι συχνότερες ρευματικές παθήσεις είναι οι ακόλουθες:

Α) Οστεοαρθρίτιδα
Β) Οστεοπόρωση ("η σιωπηλή" επιδημία του 21ου αιώνα)
Γ) Ουρική Αρθρίτιδα- Ποδάγρα
Δ) Ρευματοειδή Αρθρίτιδα
Ζ) Ψωριασική Αρθρίτιδα
Η) Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα
Ε) Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, σκληρόδερμα

Η συχνότητα της κάθε πάθησης εξαρτάται από την ηλικία, το φύλο και την φυλή

Ρευματοειδή Αρθρίτιδα

Η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα (ΡΑ) είναι μία από τις πιο συχνές μορφές ρευματοπάθειας και ορίζεται ως η χρόνια αυτοάνοση φλεγμονώδης πάθηση όπου τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος προσβάλλουν τους υγιείς ιστούς όπως είναι οι σύνδεσμοι των αρθρώσεων. Η ΡΑ δεν επηρεάζει μόνο τις αρθρώσεις, αλλά μπορεί να επηρεάσει και τα ζωτικά όργανα του ανθρώπινου σώματος, όπως για παράδειγμα το πάγκρεας. Για αυτό το λόγο αναφέρεται ως συστηματική πάθηση.

Επιδημιολογία

Η ΡΑ επηρεάζει τρεις φορές περισσότερο τις γυναίκες από τους άντρες. Παρόλο που η ΡΑ μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικίες, πιο συχνά παρουσιάζεται στις ηλικίες μεταξύ 40-60.

Αιτιολογία

Γενετικοί (κληρονομικοί) παράγοντες, περιβαλλοντικοί και ορμονικοί παράγοντες τίθενται στο μικροσκόπιο ως τα αίτια της ΡΑ. Επίσης, μελέτες έδειξαν ότι το κάπνισμα δρα ως επιπρόσθετος παράγοντας στην ανάπτυξη της ΡΑ. Παρόλα αυτά, κύρια αιτία της ΡΑ παραμένει η κληρονομικότητα.

Ρευματοειδής Αρθρίτιδα και κάτω άκρα
Γύρω στο 20% των ασθενών που πάσχουν με ΡΑ αναπτύσσουν συμπτώματα στην περιοχή του αστραγάλου και γενικά στα κάτω άκρα. Επίσης, περαιτέρω κλινικές μελέτες δείχνουν ότι το 34% των ασθενών παρουσιάζουν προβλήματα στις μεταταρσοφαλαγγικές αρθρώσεις. Μάλιστα, μελέτες υποστηρίζουν ότι παρουσιάζονται πιο συχνά προβλήματα στα πόδια παρά στα χέρια.
Η σταθερότητα του αστραγάλου μπορεί να επηρεαστεί αφού επηρεαστούν οι σύνδεσμοι οι οποίοι τον συγκρατούν. Ως αποτέλεσμα, ο αστράγαλος "πέφτει" προς τα μέσα. Τα αρχικά σημάδια της εμφάνισης της πάθησης είναι ο επίμονος πόνος στην περιοχή του αστραγάλου κατά το ανέβασμα σκάλων. Ανεξαρτήτως του ότι η παραμόρφωση είναι ελάχιστη, ο πόνος είναι δυνατός όταν δέχεται σωματικό βάρος ο αστράγαλος.

Οι δυσμορφίες που παρουσιάζονται στα πόδια είναι: το κότσι του πρώτου δακτύλου, σφυροδακτυλία στα υπόλοιπα δάκτυλα, μη σωστή κατανομή πίεση στις μετατάρσιες κεφαλές και "άνοιγμα" του μπροστινού μέρους του ποδιού. Όλα αυτά είναι αποτελέσματα της φλεγμονής που επηρεάζει τους ιστούς και τους συνδέσμους στα πόδια. Σε προχωρημένο στάδιο, μπορεί να σχηματιστούν έλκη στην πάνω επιφάνεια των δακτύλων ή στην πέμπτη μεταταρσοφαλαγγική άρθρωση. Επίσης, με την πάροδο του χρόνου ο πόνος στην περιοχή των δακτύλων μπορεί να χειροτερέψει με αποτέλεσμα ο ασθενής να δίνει περισσότερο βάρος στην περιοχή της φτέρνας. Έτσι, δουλεύει πολύ ο μακρύς εκτείνων τους δακτύλους μυς, με αποτέλεσμα να οξύνεται το πρόβλημα της σφυροδακτυλίας. Ως εκ τούτου, οι τένοντες των δακτύλων μετακινούνται προς τα έξω και ασκείται περισσότερη πίεση στις μεταταρσοφαλαγγικές αρθρώσεις. Τέλος, η πτώση που υπόκειται στις μετατάρσιες κεφαλές οδηγεί στην αύξηση της πίεσης στην περιοχή με αποτέλεσμα την δημιουργία κάλων. Σε αυτή την περίπτωση οι κάλοι δεν πρέπει να καθαρίζονται τελείως επειδή υπάρχει περισσότερος πόνος.

Συμπτώματα

·         Πόνος κατά την διάρκεια της μέρας και κυρίως το πρωί

·         Πρόβλημα αρθρίτιδας σε τουλάχιστον τρεις αρθρώσεις του ποδιού και παρουσίαση οιδήματος για τουλάχιστον έξι εβδομάδες

·         Συμμετρική αρθρίτιδα, η οποία εμφανίζεται σε τουλάχιστο μία περιοχή του σώματος και διαρκεί για έξι ή περισσότερες εβδομάδες

 

Διάγνωση

·         Αιματολογικές εξετάσεις

·         Εξέταση του ρευματοειδούς παράγοντα. Ο ρευματοειδής παράγοντας συμβάλλει στην καταστροφή του κολλαγόνου. Όταν είναι αυξημένα τα επίπεδα του ρευματοειδούς παράγοντα τότε ο ασθενής διαγνώζεται από ΡΑ.

·         Ακτίνες X-ray. Δείχνουν σε ποιο στάδιο βρίσκεται ο ρευματοπαθής ασθενής.

·         MRI (Magnetic Resonance Imaging). Συνήθως συνιστάται στους ασθενείς που έχουν ΡΑ λιγότερο από δώδεκα μήνες για την λεπτομερή εξέταση της κατάστασης των οστών.

·         Ιστολογικές εξετάσεις.

 

Ο ρόλος του ποδολόγου (ποδίατρου)
Στόχος του ποδολόγου είναι η μείωση των συμπτωμάτων (πόνος), η προστασία των μυών και των συνδέσμων και η προστασία των αρθρώσεων από περαιτέρω καταστροφή τους. Η συνεργασία με ρευματολόγο αποτελεί τη χρυσή τομή της θεραπείας του ασθενούς.

Ο ασθενής στην πρώτη συνεδρία με τον ποδολόγο εξετάζεται για να διαπιστωθεί η κινητικότητα των αρθρώσεων του ποδιού, η κυκλοφορία του αίματος και η γενική υγιεινή του ποδιού. Στο τέλος της συνεδρίας, ορίζεται και το επόμενο ραντεβού το οποίο βασίζεται στο επίπεδο σοβαρότητας του ασθενή.

Επίσης αν κριθεί αναγκαίο κατασκευάζονται εξειδικευμένα πέλματα έτσι ώστε να γίνεται σωστή κατανομή των πιέσεων και των δυνάμεων που ασκούνται στο πόδι. Με αυτό τον τρόπο μειώνεται ο πόνος και η συχνότητα εμφάνισης κάλων επιβραδύνεται.

Σημαντικός παράγοντας είναι και η υπόδηση του ασθενούς. Άτομα με ρευματοπάθειες  συνίσταται να φοράνε παπούτσια με τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

-          Τα υποδήματα να είναι κατασκευασμένα από δέρμα

-          Να έχει χοντρή εξωτερικά σόλα και μαλακή, ανατομική εσωτερική.

-          Η περιοχή των δακτύλων να μην είναι στενή αλλά ευρύχωρη έτσι ώστε να μην ασκούνται επιπρόσθετες πιέσεις τα δάκτυλα

-          Να δένονται με ράμματα ή αυτοκόλλητο

-          Το παπούτσι πρέπει να αγκαλιάζει αρκετά καλά τον αστράγαλο για καλύτερη ισορροπία

Τέλος, οι συνεδρίες με φυσιοθεραπευτή συμβάλλουν στην ενδυνάμωση τω μυών και τη μείωση πόνου στις αρθρώσεις.

Ουρική Αρθρίτιδα

 

Η ουρική αρθρίτιδα οφείλεται στην υπέρμετρη παραγωγή του ουρικού οξέος στις αρθρώσεις και του ουρικού μονονατρίου στους ιστούς. Εμφανίζεται κυρίως σε άτομα μέσης ηλικίας με εμφάνιση κατά 95% στους άντρες. Επίσης, η εμφάνιση της ουρικής αρθρίτιδας συνδέεται με την υπέρταση, την χοληστερόλη, πολυκυστικούς νεφρούς, παχυσαρκία και την υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ. Η ποδάγρα επηρεάζει κατά 50-75% των περιπτώσεων την πρώτηη μεταταρσοφαλαγγική άρθρωση.

Συμπτώματα

·         πόνος ο οποίος εκδηλώνεται περισσότερο το βράδυ

·         οίδημα στην περιοχή

·         κοκκίνισμα-ερεθισμός

·         η επηρεασμένη περιοχή είναι πιο ζεστή από το υπόλοιπο πόδι

 

Το οίδημα μαζί με τον πόνο προκαλούν τον ερεθισμό στην περιοχή αφήνοντάς το να μοιάζει με φλεγμονή συνδετικού ιστού.

Διάγνωση
Ακτινολογικές εξετάσεις οι οποίες φανερώνουν τις αρθριτικές αλλαγές. Με το πέρασμα του χρόνου η ουρική αρθρίτιδα μετατρέπεται σε οστεοαρθρίτιδα.

·         Αιματολογικές εξετάσεις ουρικού οξέος.

·         Μικροσκοπική εξέταση κρυστάλλων ουρικού οξέος στην επηρεασμένη περιοχή.

 

Θεραπεία
Η θεραπεία στοχεύει στη μείωση του πόνου και την αποτροπή καινούριας «επίθεσης». Επίσης, στόχος είναι και η θεραπεία της μειωμένης λειτουργικότητας των αρθρώσεων αλλά και η προστασία των νεφρών.

·         Ξεκούραση των πονεμένων αρθρώσεων

·         Παγοθεραπεία στις επηρεασμένες περιοχές

·         Αντιφλεγμονώδη και κορτιζονούχα θεραπεία με βάση ιατρική συμβουλή

 

 

Στόχος της θεραπείας είναι να ρυθμιστούν τα υψηλά επίπεδα του ουρικού οξέος, τόσο στα χρόνια περιστατικά όσο και στα οξεία περιστατικά.